Çalışanların kendi istek ve arzusu dışında sigortalılık sürelerinin kesilmesi emeklilik zamanını oldukça etkileyen dezavantajlı bir durumdur. Kesilen bu sürelerin 5510 sayılı Sigorta Sigortalar Kanunu çerçevesinde belirlen hizmet borçlanması formülleri ile SGK’ya ödenmesi sağlanır. Hizmet borçlanması formülleri aynı zamanda erken emeklilik için vatandaşlara altın anahtar olarak sunulmaktadır.
5510 sayılı Sigorta Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanun çerçevesinde; sigortalıların kaybettikleri prim sürelerini geriye dönük olarak borçlanarak satın almasına hizmet borçlanması denir. Sigortalıların hakkı olan hizmet borçlanmasının kapsamı belirlenmiştir. Hizmet borçlanması ile geçmişte prim ödemesinde boşluk olan süreleri satın alınarak emeklilik yolunda büyük adım atılmasına izin verilir. Ancak bu noktada; sigortalılık süresinde yaşanılan her boşluk için hizmet borçlanması yapılmayacağını da belirtmek gerekir.
Sigortalılar ya da vefat eden sigortalıların hak sahipleri, belirlenen hizmet borçlanması çerçevesinde olan süreler için SGK’ya ödeme yaparak erkenden emeklilik maaşına kavuşabilirler. Peki, hizmet borçlanması yapılabilecek süreler hangileridir? Kimler bu haklardan yararlanabilir? Erken emeklilik yolunda mihenk taşlarından hizmet borçlanmasına dair merak edilen bütün detaylar…
SİGORTALILARIN HİZMET BORÇLANMASI YAPABİLECEĞİ SÜRELER HANGİLERİDİR?
Hizmet borçlanması kapsamında değerlendirilen süreler 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Kanununda belirlenmiştir. Bu sürelerin dışında kalan prim ödemesiz geçen zamanlar için borçlanma yapılamaz.
- Ücretsiz doğum ya da analık izin süreleri kapsamında doğum yapan sigortalı kadınlar doğum borçlanması hakkından yararlanabilir. En fazla 2 yıllık süreyi kapsayacak şekilde en fazla 3 çocuk için doğum borçlanması yapılabilir. Doğum borçlanması çalışan kadınların 6 yıl daha erken emekli olabilmesini sağlar.
- Erkek çalışanların vatani görevini yapmak için silah altına alındıkları süreyi askerlik borçlanması ile ödemeleri mümkündür. Askerlik borçlanması için; askerlik süresinin tamamı ya da bir kısmı borçlanılabilir. Vatandaşların askerlik borçlanmasından yararlanması için er, erbaş olarak silah altına alınmış olması ya da yedek subaylık okulunda eğitim alması gerekir. Yedek subaylık okuluna hazırlık için geçen süre de askerlik borçlanması çerçevesinde değerlendirilir.
- Memur ve diğer kamu görevlileri personel mevzuatına göre aylıksız izin süreleri için hizmet borçlanması yapılabilir.
- Öğrencilerin eğitim sürelerine ilişkin; sigortalı olmaksızın doktora öğrenimi veya tıpta uzmanlık için yurt içinde ya da yurt dışında geçirilen süreler ile, normal doktora ve uzmanlık öğrenim süreleri hizmet borçlanması kapsamında alınır.
- Sigortalı olmaksızın zorunlu avukatlık stajını yapanlar ile normal staj süreleri için avukatlara özel hizmet borçlanması hakkı tanınmıştır.
- Sigortalı iken herhangi bir suçtan tutuklanan veya gözaltına alınan kişilerin; tutukluluk ve gözaltında geçen süreleri borçlanması mümkündür.
- Kanuni hak olarak tanınan grev ve lokavtta geçen süreler için de hizmet borçlanması kapsamında prim ödemesi hakkı verilmiştir.
- Doktor için tanınan hizmet borçlanması hakkına göre ise; hekimlerin fahri asistanlıkta geçen sürelere ilişkin prim ödemesi yapabilmesine imkan verilmiştir.
- Seçim kanunları gereğince görevlerinden istifa etmek zorunda kalanlara hizmet borçlanması hakkı verilmiştir. Seçimin yapıldığı tarihi takip eden ay başına kadar açık pozisyonda kalan kişilerin bu süreyi borçlanması mümkündür.
- Kısmi süreli iş sözleşmesi ile sigortalı çalışanların kısmi süreli çalıştıkları aylara ait eksik prim günlerinin ödenmesine imkan verilir.
- Yurt dışında geçen çalışma süresi de hizmet borçlanması içerisinde yer alır. Bu süre için kişilerin yurt dışında sigortalı olarak çalışması ve bu süreyi ilgili kuruma tebliğ etmesi gerekir.
- Uzman ve usta öğretici olarak çalışanların eksik günlerini hizmet borçlanması kapsamında tamamlamasına izin verilir.